Przejdź do menu Przejdź do treści

dr Ryszard Kozioł

dr Ryszard Kozioł

Adiunkt w Katedrze Logistyki i Zarządzania Publicznego

Instytut Prawa, Ekonomii i Administracji

ryszard.koziol@up.krakow.pl

ul. Podchorążych 2

pok: 227

ORCID: 0000-0001-7612-7022

dyżury: czwartek czwartek 9.30-10.15 (7.03, 21.03, 4.04, 18.04, 16.05, 13.06) p.227
czwartek 14.45-15.30 (29.02, 14.03, 11.04, 25.04, 9.05, 23.05, 6.06, 20.06) p.227
piątek 9.00 - 9.45 (MS Teams)

Doktor nauk humanistycznych, specjalność nauki o polityce;

Absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. KEN w Krakowie w 1989 roku, na kierunku nauki społeczne, specjalność politologiczna.

Absolwent Helsińskiej Szkoły Praw Człowieka w Warszawie oraz szkoleń organizowanych przez Ośrodek Negocjacji i Rozwiązywania Konfliktów Uniwersytetu Warszawskiego.

Doktorat na Wydziale Politologicznym Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie w 2000 roku – „Idea samorządności w polskiej myśli społeczno-politycznej w latach 1980-1981”.

Zainteresowania badawcze: Administracja publiczna, samorząd terytorialny, instytucje społeczeństwa obywatelskiego, polska myśl polityczna, wybrane problemy polityki społecznej.

Wybrane zajęcia dydaktyczne:

  • Samorząd i wspólnoty lokalne w Polsce i w świecie;
  • Samorząd terytorialny;
  • Administracja publiczna;
  • Podstawy administracji publicznej;
  • System administracji publicznej;
  • Ustrój i administracja w państwach Europy;
  • Administracja terenowa w państwach UE;
  • Ustrój administracji rządowej;
  • Administracja spraw wewnętrznych;
  • System polityczny RP;
  • System bezpieczeństwa publicznego RP;
  • Instytucje społeczeństwa obywatelskiego;
  • Seminaria dyplomowe.

  • Członek komisji opracowujących i modyfikujących plany i programy studiów prowadzonych w Instytucie Nauk Społecznych, Instytucie Politologii, Instytucie Nauk o Polityce i Administracji, w Instytucie Prawa Ekonomii i Administracji UP im. KEN w Krakowie: okres 2003 – 2023.
  • Przewodniczący komisji rekrutacyjnej IP UP im. KEN w Krakowie: Studia niestacjonarne I stopnia kierunki: Administracja, Bezpieczeństwo Wewnętrzne, Politologia, Stosunki Międzynarodowe. Okres od 2009/2010 do 2019/2020.
  • Kierownik Studiów podyplomowych „Administracja samorządowa”. Okres 2011 – 2017. Opiekun roku: Studia podyplomowe „Administracja samorządowa” UP im. KEN w Krakowie: 2012/2013 oraz 2015/2016, UP im. KEN w Krakowie ZOD Myślenice: 2013/2014, UP im. KEN w Krakowie ZOD Limanowa: 2013/2014, w IPEA 2022/2023.
  • Pełnomocnik Rektora ds. studiów wyższych oraz studiów podyplomowych prowadzonych w Myślenicach, Proszowicach i Limanowej. Kadencje 2008 – 2012 oraz 2012 – 2016.
  • Członek Rady Wydziału Humanistycznego UP im. KEN w Krakowie. Kadencje 2006 – 2009, 2009 -2013 oraz 2013- 2017. Członek Rady Wydziału Politologii 2017-2019. Członek Rady Dyscypliny Nauk o Polityce i Administracji od 2019 roku.
  • Zastępca ds. Kształcenia Dyrektora Instytutu Politologii. Kadencje 2009 – 2013, 2013 – 2017, 2017- 2020, Zastępca ds. Kształcenia  Dyrektora Instytutu Nauk o Polityce i Administracji 2020-2022.
  • Zastępca przewodniczącego Rady ds. Jakości kształcenia dla kierunku Administracja w IPEA od 2022 roku.

Katolicka Univerzita w Rużomberku (The Catolic University in Rużomberok). Pedagogicka fakulta Ustav socjalnych vied, Ryszard Kozioł –  wykład pt. Socialne aktivyty nabozenskych organizaccii v sucasnom Polsku. 7 marca 2016 rok. . (wykład gościnny).

Universitatea de Stat din Tiraspol cu sediul la Chisinau, Ryszard Kozioł –  wykład pt. Rolul organizarii imprumuntului public in realizarea sarcinilor publice in domeniiul ajutorului social, Chisinau (Moldova) 28 marca – 2 kwietnia 2016 rok. (wykład gościnny).

Międzynarodowa Konferencja Naukowa – „Conferinţa ştiinţifică internaţională : Dialectica necesităţii şi libertăţ i în educaţie”. Chisinau (Moldova) 30 marca- 1 kwietnia 2016 r. Organizator – Universitatea de Stat din Tiraspol cu sediul la Chisinau.  Ryszard Kozioł referat pt. Polityka społeczna w kontekście zmian demograficznych w Polsce.

II Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Uniwersalizm Pracy ludzkiej. Perspektywy rozwoju kariery naukowej”. Kraków 2-3 czerwca 2016 rok.  Organizator –Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie: Instytut Pracy Socjalnej. Ryszard Kozioł referat pt. Potencjał, aspiracje zawodowe i perspektywy zatrudnieniowe studentów politologii w świetle badań realizowanych w latach 2010-2015.

Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Procesy decyzyjne w administracji publicznej w Polsce i w innych państwach Unii Europejskiej”. Kraków 5-6 października 2016r. Organizator – Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie: Wydział Humanistyczny, Instytut Politologii. Ryszard Kozioł referat pt. Konsultacje społeczne w procesie decyzyjnym samorządu terytorialnego.

Międzynarodowa Konferencja Naukowa – „Conferinţa ştiinţifică internaţională : Provocarile lumii modernę.Societa.Cultura.Educatie”. Chisinau (Moldova) 27-28 marca 2017 r. Organizator – Universitatea de Stat din Tiraspol cu sediul la Chisinau.  Ryszard Kozioł referat pt. Kierunki polskiej polityki rodzinnej w świetle zmiany politycznej 2015 roku.

Międzynarodowa Konferencja Naukowa – „Conferinţa ştiinţifică internaţională : contextele social-educationale ale schimbarii sociale”. Chisinau (Moldova) 17-18 kwietnia 2018 r. Organizator – Universitatea de Stat din Tiraspol cu sediul la Chisinau.  Ryszard Kozioł referat pt. Polscy seniorzy wobec sytuacji społeczno-gospodarczej w kraju oraz polityki społecznej rządu.

Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Congresul Ştiinţific Internaţional Polono-Moldo-Român : Educaţie-Politică-Societate.  Chişnău-Iaşi (Moldova) 1-4 kwietnia 2019 r. Organizatorzy – Universitatea de Stat din Tiraspol cu sediul la Chisinau,  Universitatea din Craiova, Universitatea Alexandru Ioan Cuza din Iasi, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Ryszard Kozioł referat pt. Polskie wybory samorządowe 2018 roku w opinii mieszkańców gmin, powiatów i województw.

III Międzynarodowa Konferencja Naukowa w ramach współpracy polsko-ukraińskiej „Samorząd terytorialny wobec procesów centralistycznych. Perspektywa polska i międzynarodowa”. Kraków 30-31 maja 2019 r. Organizator – Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie: Instytut Prawa, Administracji i Ekonomii. Ryszard Kozioł referat pt. Społeczne oceny decentralizacji, samorządności i partycypacji w okresie wyborów samorządowych 2018 roku.

Ogólnopolska Konferencja ośrodków akademickich „Politologia w Polsce. Badania-kształcenie-organizacja”. 7-8 kwietnia 2016 rok Zamek w Uniejowie. Organizator  – Uniwersytet Łódzki : Wydział Stosunków Międzynarodowych i Politologicznych. Wystąpienie w panelu: Nowe inicjatywy w obszarach badań i systemu kształcenia ośrodków politologicznych – informacje dziekanów i dyrektorów instytutów.

Ogólnopolska Konferencja Naukowa „ Czas na utopie – polska przestrzeń marzycieli”. Kraków 21-22 kwietnia 2017 r. Organizator – Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie: Instytut Politologii.   Ryszard Kozioł referat pt. Samorządna Rzeczpospolita – samorządna wyspa na niedemokratycznym oceanie. Koncepcje samoorganizacji społecznej w czasach pierwszej „Solidarności”.

Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Ekonomia społeczna – między rynkiem, państwem a obywatelem”. Kraków 9 maja 2017. Organizator – Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie: Instytut Politologii – Katedra Ekonomii i Polityki Gospodarczej, Katedra Polityk Publicznych. Ryszard Kozioł referat pt. Misja i działalność społeczna organizacji wyznaniowych w Polsce.

Ogólnopolski Zjazd Ośrodków Politologicznych, Konferencja „Politologia w Polsce a Konstytucja dla nauki 2018”. Łagów Lubuski 9-10 kwietnia 2018 r. Organizator – Uniwersytet Zielonogórski:  Instytut Politologii. Udział w panelu: Postulowane kierunki i sposoby badań politologicznych w Polsce jako wyzwanie przyszłości.

Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Samorządy w systemie bezpieczeństwa. 20 lat doświadczeń budowania bezpieczeństwa społeczności lokalnych”.  Kraków 20 kwietnia 2018 r. Organizator – Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie: Instytut Politologii oraz Instytut Prawa, Administracji i Ekonomii. Ryszard Kozioł referat pt. Samorząd terytorialny i jego funkcjonowanie w świetle badań opinii publiczne.

IV Ogólnopolski Kongres Politologii „Państwo w czasach zmiany/State in times of change”. Lublin 18-20 września 2018 r. Organizator – Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiejw Lublinie: Wydział Politologii, Polskie Towarzystwo Nauk Politycznych, Komitet Nauk Politycznych PAN. Ryszard Kozioł referat pt. Rola i funkcje państwa wobec procesów decentralizacji, prywatyzacji i uspołecznienia zadań publicznych.

Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa „Pokoleniowy Potencjał Polityki”. Wieliczka 20-21 września 2021 roku. Organizator – Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie: Instytut Nauk o Polityce i Administracji, Instytut Filozofii i Socjologii. Ryszard Kozioł referat pt. Potencjał polityczny seniorów.

Seminarium naukowe w ramach Wszechnicy Edukacji Prawnej im. Hugona Kołłątaja. pt. „Szkolnictwo wyższe w procesie zmian ustrojowych na przykładzie Unii Europejskiej”, Instytut Prawa, Ekonomii i Administracji Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, 28 czerwca 2023 roku.

Seminarium naukowe w ramach Wszechnicy Edukacji Prawnej im. Hugona Kołłątaja. pt. „Kompetencje administracji publicznej w zakresie organizacji systemów bezpieczeństwa”, Instytut Prawa, Ekonomii i Administracji Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, 23 maja 2023 roku.

Sympozjum naukowe pt. „Współczesne wyzwania ekologii – od teorii do praktyki”, Kraków – Limanowa, 29-30 czerwca 2023 r.

  • „Acta Scietifica Academiae Ostroviensis. Sectio A. Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne.”- Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świetokrzyskim. Funkcja redaktora tematycznego w zakresie politologii od 2014 do 2018 roku.
  • „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis” – Studia Politologica. Uniwersystet Pedagogiczny im. KEN W Krakowie. Od 2014 do 2022 roku członek Zespołu Redakcyjnego pełniący funkcję redaktora tematycznego samorządu terytorialnego oraz funkcje redaktora tomu.
  • „Athenaeum” – Polskie Studia Politologiczne. Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od września 2015 roku funkcja redaktora tematycznego działu systemy polityczne.

  • Ryszard Kozioł, Debata samorządowa w czasach pierwszej Solidarności, Kraków: Wydawnictwo Naukowe AP 2004, ISBN 83-7271-288-3, ss.258 stron.
  • Integracja, samorząd, przedsiębiorstwo. Komunikacja i zmiana = Integration, local government, enterprise. Comunnication and change, red. naukowa: Antoni Olak, Ewa Wierzbicka, Ryszard Kozioł, Košice: Multiprint s.r.o Kosice 2015, ISBN 978-80-89551-19-4, ss.238.
  • Wielowymiarowość resocjalizacji osób niedostosowanych społecznie, red. nauk.: Sylwester Bębas, Katarzyna Jagielska, Ryszard Kozioł, Seria wydawnicza: Biblioteka Instytutu Pracy Socjalnej tom 8, Kraków: Wydawnictwo „Scriptum” Tomasz Sekunda, 2015, ISBN: 978-83-64028-99-1, ss.172.
  • Integracja społeczna i bezpieczeństwo osób niepełnosprawnych, naukowa Sylwester Bębas, Katarzyna Jagielska, Ryszard Kozioł, Seria wydawnicza: Biblioteka Instytutu Pracy Socjalnej/ Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie; tom 9. Wydawnictwo „Scriptum” Tomasz Sekunda, Kraków 2016, p-ISBN: 978-83-65432-14-8, ss. 208.
  • Teoretyczna i praktyczna problematyka przedsiębiorczości, Ryszard Kozioł, Karol Juszka (red.), Wydawnictwo Naukowe UKEN w Krakowie, Kraków 2023, ISBN 978-83-8084-983-9, ss.353.
  • Ryszard Kozioł, Koncepcje partycypacji pracowniczej w czasach pierwszej Solidarności, Wydawnictwo Naukowe UKEN w Krakowie (w przygotowaniu),

  • Ryszard Kozioł, Czechy (w:) Samorząd terytorialny w wybranych państwach europejskich, red. Andrzej K. Piasecki, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Politologica Z. 4, Kraków 2010, s.42-60.
  • Ryszard Kozioł, Reformy terenowego aparatu władzy i administracji. Od likwidacji samorządu do prób jego odbudowy, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Poltologica Z.5 – nr 87. Kraków 2011, s.186-199.
  • Ryszard Kozioł, Samorządność wiejska i próby jej modernizacji w czasach pierwszej „Solidarności”, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Politologica Zeszyt X, Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP 2013, s. 249-266. p-ISSN: 2081-3333
  • Ryszard Kozioł, Forum Debaty Publicznej: w kierunku demokracji deliberatywnej, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Politologica Zeszyt XIII, Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP 2014, s.206-228. p-ISSN: 2081-3333.
  • Ryszard Kozioł, Partycypacja publiczna i społeczna we współczesnej Polsce: pojęcie, formy, podmioty i uwarunkowania, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Politologica Zeszyt XV nr 194, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego Kraków 2015, ISSN 2081-3333., s.53-77.
  • Ryszard Kozioł, Samorządna Rzeczpospolita – samorządna wyspa na niedemokratycznym oceanie. Koncepcje samoorganizacji społecznej w czasach pierwszej „Solidarności”, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Politologica 18 (2017) ISSN 2081-3333 DOI 10.24917/20813333.18.6, s.72-90.
  • Ryszard Kozioł, Państwo i samorząd terytorialny z perspektywy procesów decentralizacji i recentralistycznych tendencji, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Politologica 21 (2018), ISSN 2081-3333DOI 10.24917/20813333. 21.5, s. 55-82.
  • Ryszard Kozioł, Przemiany ustrojowe i procesy demokratyzacji w świetle badań polskiej opinii publicznej, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Politologica Z.28 (2022), ISSN 2081-3333DOI 10.24917/20813333. 21.5, s. 5-14.

  • Ryszard Kozioł, Lokalne elity polityczne. Wybrane zagadnienia terminologiczne i aspekty teoretyczne, [w:] Model przywództwa. Wymiar lokalny, krajowy i międzynarodowy, pr. zb. red. Andrzej K. Piasecki, Kraków 2006, s.414-429.
  • Ryszard Kozioł, Korporacjonizm i antykorporacjonizm we współczesnej Polsce, (w:) Kontynuacje i nowatorstwo w świecie współczesnych idei, red. Magdalena Mikołajczyk, Michał Śliwa, Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków 2008, s.398-408.
  • Ryszard Kozioł, Międzynarodowe i europejskie źródła prawa do informacji publicznej, (w:) Polaków portret niedokończony. Studia z zakresu historii, prawa, politologii, red. Andrzej Kozera, Robert Kłaczyński, Łukasz Kozera, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2011, s.482-498.
  • Ryszard Kozioł, Poszerzanie pola demokracji. Prezydencka inicjatywa uspołecznienia samorządu (w:) Administracja publiczna w projektach politycznych, redakcja naukowa Plecka, Wydawnictwo Adam Marszałek Toruń 2014, ISBN 978-83-8019-020-7, s. 105-114
  • Ryszard Kozioł, Polskie organizacje pozarządowe w XXI wieku. Kondycja, tendencje, problemy, (w:) Evoluţia Conferinţa ştiinţică internaţională : „Evoluţia mentalităţii tineretului în contextul integrării Molovei în UE” : consacrată aniversării de 85 de ani de la înfiiţarea UST şi a învăţământului superior din Moldova, 16-17 martie 2015, red. S. Levinta, V. Consantinov, N. Pikuła, J. Bartoszewski, Chişinău 2015, ISBN 978-9975-76-151-2, s. 144-159.
  • Ryszard Kozioł, Partycypacja pracownicza w Polsce Ludowej. Antecedencje zmiany modelu (w:) Integracja, samorząd, przedsiębiorstwo. Komunikacja i zmiana – Integration, local government, enterprise. Comunnication and change., red. naukowa: Antoni Olak, Ewa Wierzbicka, Ryszard Kozioł, Košice: Multiprint s.r.o Kosice 2015, ISBN 978-80-89551-19-4, s.188 – 214.
  • Ryszard Kozioł, Od zagrożeń do wyzwań: przesłanki kształtowania się polskiej polityki senioralnej (W:) Starzejemy się w dobrym stylu, red. Katarzyna Jagielska, Anna Mirczak, Kraków – Świętochłowice: Wydawnictwo Scriptum 2015 (publikacja realizowana w ramach Rządowego Programu ASOS 201-2020 Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, s. 77-106.
  • Ryszard Kozioł, Spółdzielnie socjalne: od ekonomii społecznej do integracji zawodowej (W:) Integracja społeczna i bezpieczeństwo osób niepełnosprawnych, naukowa Sylwester Bębas, Katarzyna Jagielska, Ryszard Kozioł, Seria wydawnicza: Biblioteka Instytutu Pracy Socjalnej/ Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie; tom 9. Wydawnictwo „Scriptum” Tomasz Sekunda, Kraków 2016, s. 137 – 160. p-ISBN: 978-83-65432-14-8.
  • Ryszard Kozioł, Percepcja problematyki starości i starzenia się polskiego społeczeństwa w świetle badań opinii publicznej, [W:] Conferinţa ştiinţifică internaţională : dialectica necesităţii şi libertăţ i în educaţie : Chişinău , 30 martie – 1 aprilie 2016 col. red. / col. red.: Valentin Constantinov, Norbert G. Pikuła, Jakub Bartoszewski, Joanna M. Łukasik, Katarzyna Jagielska, Chişināu : Universitatea de Stat din Tiraspol, 2016, s. 242-262, p-ISBN: 978-9975-76-176-5.
  • Ryszard Kozioł, Kontynuacja czy dobra zmiana? Problemy społeczne i senioralne w programach wyborczych 2015 roku, [W:] Politologii model krytyczny, red. M. Mikołajczyk, Mirosław Karwat, Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP, 2017,ISBN 978-83-8084-085-0, DOI 10.24917/9788380840850, s. 248-290.
  • Ryszard Kozioł, Social Mission and Charity Activities of the Catholic Church in Poland – an empirical approach, [W:] Dialog intercultural Polono-Moldovenesc : culegere de studii. Vol. 1, red. Valentin Constantinov, Norbert Pikuła, Joanna Łukasik, Katarzyna Igielska, Chisinau: sn. 2017, s. 122-142.
  • Ryszard Kozioł, Społeczna działalność organizacji wyznaniowych we współczesnej Polsce, [W:] Ekonomia społeczna. Miedzy rynkiem, państwem a obywatelem, red. Dorota Murzyn, Janina Pach, Warszawa: Difin 2018, ISBN 978-83-8085-502-1, s. 272-293.
  • Ryszard Kozioł, Aktywność i style życia polskich seniorów [W:] Dialog intercultural Polono-Moldovenesc : culegere de studii. Vol. 2, nr. 1, red. Valentin Constantinov, Norbert Pikuła, Joanna Łukasik, Katarzyna Igielska, Chisinau: sn. 2018, s. 132-155.
  • Ryszard Kozioł, Polskie wybory samorządowe 2018 roku w opinii członków wspólnot lokalnych i regionalnych (1), [W:] Dialog intercultural Polono-Moldovenesc : culegere de studii. Vol. 3, nr. 1, Materialele Congresului Ştiinţific Internaţional Polono-Moldo-Român : Educaţie-Politică-Societate, Chişnău-Iaşi, 1-4 aprilie 2019, Chisinau: sn. 2019, s. 198-212.
  • Ryszard Kozioł, Polskie wybory samorządowe 2018 roku w opinii członków wspólnot lokalnych i regionalnych (2), [W:] Dialog intercultural Polono-Moldovenesc : culegere de studii. 3, nr. 2, Materialele Congresului Ştiinţific Internaţional Polono-Moldo-Român : Educaţie-Politică-Societate, Chişnău-Iaşi, 1-4 aprilie 2019, Chisinau: sn. 2019, s. 178-192.
  • Ryszard Kozioł, Społeczne oceny decentralizacji, samorządności i partycypacji w okresie wyborów samorządowych 2018 roku, [W:] Samorząd terytorialny wobec problem centralizacyjnych: decentralizacja a recentralizacja, J. Podgórska-Rykała, B. Pawlica, P. Ostachowski, Kraków: AT Wydawnictwo 2020, s. 89-110.
  • Ryszard Kozioł, Samorząd terytorialny i jego funkcjonowanie w świetle badań opinii publicznej, [W:] Samorząd terytorialny wobec problemów bezpieczeństwa lokalnego i bezpieczeństwa państwa w Polsce, J. Ropski, S. Sanetra-Półgrabi, P. Skorut, P. Ostachowski, Kraków: Wydawnictwo «scriptum» 2020, s.29-50.
  • Ryszard Kozioł, Potencjał polityczny seniorów, [W:] Pokoleniowy potencjał polityki, redakcja Magdalena Mikołajczyk, Agata Tasak, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2021, S. 197-232.
  • Ryszard Kozioł, Zarządzanie oświatą, [W:] Cywilizacja, kultura, tożsamość, pod red. Andrzeja Kozery, Tom 4, Wyższa Szkoła Umiejętności zawodowych w Pińczowie, Pińczów 2023, p-ISBN 978-83-62150-22-9, s.93-101.